ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΜΕΛΙΣΣΗΝΟΥ ΓΙΑ ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ

Σήμερα τιμούμε τη γυναικά ως σύμβολο αγώνα για διεκδίκηση των δικαιωμάτων της και ασφαλώς δεν γιορτάζουμε.

Γιορτάζει κάποιος όταν έχει κατακτήσει αυτό που επιδιώκει και δυστυχώς εμείς οι γυναίκες έχουμε πολύ δρόμο ακόμη μέχρι που να φτάσουμε σε ένα επίπεδο κοινωνικό -οικονομικό-πολιτικής ισότητας με το άνδρα.

Ειδικά η Κύπρος βρίσκεται στη τελευταίες βαθμίδες της κλίμακας στις στατιστικές μελέτες που έγιναν για τα θέματα ισότητας.

Δεν θέλω να σας κουράσω με αριθμούς, άλλωστε αυτές τις μέρες έχετε ακούσει τις μετρήσεις κατ΄επανάληψη.

Η λέξη «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» στην ευρεία έννοια περιλαμβάνει τη Δημοκρατία και θεμελιώδης λίθος για τη Δημοκρατία είναι η ισότητα σε όλες της εκφάνσεις της ζωής.

Σήμερα επιλέξαμε να τιμήσουμε τη γυναίκα στο πρόσωπο μιας σημαντικής Ελληνίδας προσωπικότητας της Μελίνας Μερκούρη, μιας γυναίκας η οποία μπορεί να χαρακτηριστεί ως σύμβολο αγώνα για ελευθερία, δημοκρατία και ισότητα.

Βεβαίως τα στενά χρονικά πλαίσια μιας εκδήλωσης δεν μπορούν να χωρέσουν μια τόσο πληθωρική προσωπικότητα.

Η ζωή της όλη ήταν ταυτισμένη με τη διεκδίκηση είτε αυτή ήταν σε προσωπικό επίπεδο, είτε σε γενικότερο.

Ο παππούς της Σπύρος Μερκούρης, δήμαρχος Αθηναίων για 20 χρόνια ήταν ο πρώτος άνδρας, όπως η ίδια είπε, που αγάπησε και που την έμαθε να είναι γενναία και περήφανη και αυτό έκανε διαρκώς.

Η πρώτη επανάσταση στο οικογενειακό κατεστημένο και η πρόσβασή της προς την ελευθερία για υλοποίηση των επιλογών της, έγινε με το πρώτο της γάμο με το Χαροκόπο σε ηλικία 17 ετών, ένα άνδρα πολύ μεγαλύτερο της στον οποίο έβαλε τον όρο να συναινέσει στη συνέχιση των σπουδών της στη Δραματική Σχολή θεάτρου. Ο Παναγής Χαροκόπος της έδωσε την ελευθερία και την αξιοπρέπεια που άξιζε σε μια γυναίκα.

Από εκεί και πέρα ξεκίνησε η μεγάλη πορεία. Μια πορεία που άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη της, αποτυπωμένα στο χώρο, στον χρόνο και στους ανθρώπους, στον πολιτισμό, στην πολιτική και στους πολίτες, στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στον κόσμο.

Η Μελίνα συναντά τον Ντασέν το 1955 στις Κάννες όπου διεκδικούσε βραβείο για το θρυλικό έργο του Μιχάλη Κακογιάννη «Στέλλα» και τον ερωτεύεται κεραυνοβόλα. Μαζί με το Ντασέν ήταν ένα αλληλοσυμπληρούμενο ζευγάρι.

Στα χρόνια της εξορίας ήταν οι ίδιοι, ο χώρος τους, η εστία τους, το σπίτι τους σημείο αναφοράς, συνάντησης, διασύνδεσης και σύνθεσης μιας παρέας εκλεκτών Ελλήνων και φιλελλήνων, ανθρώπων του πνεύματος, των Νόμπελ και των Όσκαρ, της πολιτικής, της δημιουργίας και του αγώνα.

Το σπίτι της Μελίνας ήταν ανοιχτό και φιλόξενο. Ήταν σαν μια θερμή αγκαλιά που σχημάτιζαν δύο χέρια-φτερούγες με αετίσια κυκλοτερή κίνηση. Αυτή η έκφραση ανήκει στον Κώστα Λαλιώτη μεγάλο και πιστό φίλο της Μελίνα, την οποία διάβασα πρόσφατα.

Όμως ακριβώς έτσι την ένιωσα και εγώ και την περιέγραψα στο παρελθόν, όταν η Μελίνα συνέπεσε να επισκεφθεί την Θεσσαλονίκη την ίδια μέρα με τον αειθαλή φίλο της Βάσο Λυσσαρίδη, διευθέτησα μια συνάντηση τους στο ξενοδοχείο όπου διέμεναν και όταν η Μελίνα μπήκε στην αίθουσα, άνοιξε τα χέρια της και ένιωθες πως ήταν ένας αετός που προσπαθούσε να μας κλείσει όλους στη αγκαλιά της, τότε αυθόρμητα της είπα: Αν μπορούσε να προσωποποιηθεί η Ελλάδα θα είχε το δικό σου πρόσωπο. Κι εκείνη για να υπεκφύγει μου ανέτεινε ένα επιχείρημα περί ομορφιάς, όμως και η ίδια ενδόμυχα το ένιωθε γι΄αυτό φεύγοντας από την Ελλάδα για το τελευταίο της ταξίδι με προορισμό το Νοσοκομείο Memorial ντύθηκε στα χρώματα της Ελλάδας. Είπε δε στον προσωπικό της γιατρό Διονύση Ραζή «Ξέρω ότι δεν θα ξαναδώ την Ελλάδα».

Όταν δε έφυγε για το αιώνιο ταξίδι όλοι την ταύτισαν με την Ελλάδα.

Όμως θα γυρίσω στο σπίτι της Μελίνας και θα σας πω ότι δεν δεχόταν μόνο επιφανείς και σημαίνοντες ανθρώπους αλλά ήταν ανοιχτό σε κάθε αδύναμο και αδικημένο και κατατρεγμένο πολίτη, κάθε αντιστασιακό από κάθε γυναίκα του κόσμου, όπου μπορούσε να πει τον πόνο του, να πιει ένα ποτήρι νερό να φάει ένα πιάτο φαγητό, να ζητήσει αλλά και να πάρει «δανεικά αλλά και αγύριστα» χρήματα. Η Μελίνα αγαπούσε τους νέους και αναδείκνυε αυτούς με πραγματικά χαρίσματα. Πολλές φορές μονολογούσε:« Με το χάρισμα γεννιέσαι, ζεις και μεγαλουργείς», «Το χάρισμα δεν χαρίζεται και δεν δανείζεται».

Η ίδια είπε ότι ο παππούς της, τής χάρισε πολλά ελαττώματα που την βοηθήσανε στην ζωή της και της έδωσε πολλά προσόντα που της δυσκόλεψαν τη ζωή.

Της άφησε δε τρεις παρακαταθήκες:

1ον Να μην λέει ψέματα,

2ον Να μην αγαπά τα χρήματα,

3ον Να αγαπά την Ελλάδα.

Αθώα ψέματα μπορεί να είπε, όμως το 2ο και το τρίτο τα τήρησε κατά γράμμα.

Η Μελίνα από το 1955 και μετά μαζί με τον Ντασέν διανύει, μια πολύ πετυχημένη διεθνή καλλιτεχνική καριέρα.

Πρωταγωνιστεί παράλληλα τόσο στην Γαλλική θεατρική σκηνή όπου έγινε η μούσα ενός από τους σημαντικότερους θεατρικούς συγγραφείς του Μαρσέλ Ασάρ, όσο και στην Αθηναϊκή.

Σημαντικός σταθμός στη θεατρική της καριέρα είναι το «Illya Darling» με συμπρωταγωνιστή τον Νίκο Κούρκουλο που ανεβαίνει στο Broadway των ΗΠΑ με προπωλημένα όλα τα εισιτήρια των παραστάσεων ενώ ήδη είχε κάνει περιοδεία σε ολόκληρες της Ηνωμένες Πολιτείες.

Το έργο είναι η θεατρική διασκευή του κινηματογραφικού έργου «Ποτέ την Κυριακή» που της χάρισε παγκόσμια αναγνώριση και το βραβείο της πρώτης γυναικείας ερμηνείας στο Φεστιβάλ των Καννών και που κέρδισε επίσης την υποψηφιότητα για ΟΣΚΑΡ το οποίο όμως πήρε η Ελίζαμπεθ Τέιλορ.

Το κινηματογραφικό της ντεπούτο το κάνει με την ταινία «Στέλλα» που έγραψε ειδικά γι’ αυτήν ο μεγάλος Έλληνας θεατρικός συγγραφέας Ιάκωβος Καμπανέλλης και σκηνοθέτησε ο δικός μας επίσης μεγάλος Μιχάλης Κακογιάννης.

Η ηρωίδα του έργου ήταν το πρότυπο της γυναικείας απελευθέρωσης και αυτό είδε ο Καμπανέλλης στο πρόσωπο της Μελίνας.